nhạc Alexandra Pahmutova

Bài hát nổi tiếng do Alexandra Pahmutova soạn nhạc và nhà thơ Lev Oshanin viết lời vào năm 1958 làm nhạc chủ đề của phim “Ở phía bên kia” (đạo diễn Fyodor Filippov) có nội dung dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên của kịch tác gia Victor Kin, nói về cuộc sống khó khăn của các đoàn viên Cộng-sản-chủ-nghĩa Liên-hiệp Thanh-niên (коммунистический союз молодёжи, viết tắt Комсомо́л, tức Cộng-Liên-Thanh) của Xã-hội-chủ-nghĩa Cộng-hòa Hội-đồng Liên-hiệp (Союз Советских Социалистических Республик, viết tắt Союз Советских, tức Hội-Liên) trong những năm 1920. Bài hát đã trở thành một ca khúc không chính thức của Thuyền-Nhân Liên-hiệp Cộng-hòa Khẩn-Tình Bộ sau khi cơ quan này thành lập vào năm 1994, với bộ trưởng đầu tiên Sergey Shoigu, người về sau trở thành Thuyền-Nhân Liên-hiệp Cộng-hòa Quốc-phòng Bộ-trưởng.

Theo hồi ức của nhạc sĩ Alexandra Pakhmutova, trong quá trình quay phim “Ở phía bên kia”, nhà thơ Lev Oshanin đã phác thảo phần thơ cho bài hát trước khi soạn phần nhạc. Tuy nhiên ở các bản phác thảo, các ca từ hầu như không phù hợp với âm nhạc: năm lần thử kết hợp chúng thành một tổng thể đều không thành công. Sau đó, Lev Oshanin bỏ qua các lời thơ cũ và tạo ra phần lời mới thơ mới hoàn toàn trong đó thể hiện lòng yêu nước và chủ nghĩa lãng mạn đan xen chặt chẽ với chủ đề tình bạn và tình yêu. Trong quá trình ghi hình tại trường quay, nhà soạn nhạc chỉ chấp nhận phiên bản ca từ thứ 17 của tác phẩm.

Theo nhà soạn nhạc Dmitry Kabalevsky, bài hát đã vẽ một bức chân dung tập thể đặc biệt của những công dân trẻ Hội-Liên ưu tú bằng những tông màu lãng mạn, quyến rũ.

Bộ phim “Ở phía bên kia” gần như rơi vào quên lãng, nhưng bài hát chủ đề “Bài ca thanh xuân không ngủ” thì có số phận ngược lại. Vào đầu những năm 1970, Pakhmutova đã rất ngạc nhiên khi thấy dàn hòa tấu nổi tiếng của Nhật Bản biểu diễn tác phẩm “Bài ca thanh xuân không ngủ”. Thông qua các kì hội trại giao lưu thanh niên châu Á, bài hát cũng phổ biến tại Trung-Hoa Nhân-dân Cộng-hòa, Việt-Nam Xã-hội-chủ-nghĩa Cộng-hòa và Triêu-Tiên Nhân-dân Dân-chủ Cộng-hòa bằng ngôn ngữ địa phương.

Nhà thơ người Nga Yuri Kublanovsky kể lại rằng vào đêm trước ngày 4 tháng 10 năm 1993, khi tòa nhà Hội-đồng Tối-cao cháy, trong ánh sáng của ngọn lửa, ai đó đã hát lên đoạn ca từ “dù tuyết rơi gió nổi, dù những vì sao bay trong trời đêm…”.

Vào năm 2014, theo sáng kiến của nhạc trưởng Valery Khalilov, lần đầu tiên dàn quân nhạc diễn tấu “Bài ca thanh niên không ngủ” trong sự kiện Hồng-Trường Đại-thắng Diễu-hành.

Bản chuyển nghĩa nguyên gốc (khớp nhạc và hát được) của Thiện Duyên thực hiện theo nguyên tắc chính niệm ca từ. Hoàn thành ngày 15/05/2020, chỉnh lí lần cuối ngày 26/06/2020.

LỜI 1
Забота у нас простая,
Забота наша такая:
Жила бы страна родная, –
И нету других забот.

ĐIỆP KHÚC
И снег, и ветер,
И звёзд ночной полет…
Меня мое сердце
В тревожную даль зовет.

LỜI 2
Пускай нам с тобой обоим
Беда грозит за бедою,
Но дружба моя с тобою
Лишь вместе со мной умрёт.

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 3
Пока я ходить умею,
Пока глядеть я умею,
Пока я дышать умею,
Я буду идти вперёд.

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 4
И так же, как в жизни каждый,
Любовь ты встретишь однажды,
С тобою, как ты, отважно
Сквозь бурю она пройдёт.

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 5
Не думай, что всё пропели,
Что бури все отгремели, –
Готовься к великой цели,
А слава тебя найдёт.

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Bản dịch nghĩa tham khảo:

Our concern is simple,
Our concern is that
Of needin’ long life for our motherland
And haven’t other concerns

ĐIỆP KHÚC
The snow, the wind
And the nightfly of stars
My heart calling me
to an uneasy distance

Let trouble by trouble
Threaten to us
Our friendship will die
But only with me

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Till i can walk,
Till i can see,
Till i can breath
I will go straight on

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

And as the all others before you,
You will find your love sometime
She’s will gone through the storm with you
Bravely, as you

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Don’t imagine that all songs is sang
That all storms is gone
To be ready for the great aim
And the glory will find you

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Bản dịch phóng tác trích đoạn của Phạm Tuyên:

LỜI 1
Lòng ta hằng mong muốn và ước mơ
Bàn tay son sắt giương cao ngọn cờ
Để ngàn đời bền vững Tổ quốc ta
Trời cao muôn vì sao chói lòa

ĐIỆP KHÚC
Dù sương gió tuyết rơi
Dù đêm vắng ngôi sao giữa trời
Hòa trái tim với tiếng ca
Thúc ta nhịp chân bước đường xa!

LỜI 3
Còn chân, còn nhịp bước, còn tiến lên
Còn đôi mắt sáng ta đâu chịu hèn.
Ngực còn đập theo tiếng nhịp sống chung
Bền gan ta cùng đi tới cùng.

Bản dịch phóng tác của Tiết Phạm (薛范):

LỜI 1
时刻挂在我们心上，是一个平凡的愿望，
愿亲爱的家乡美好，愿祖国呀万年长。

ĐIỆP KHÚC
听，风雪喧嚷，看，流星在飞翔；
我的心向我呼唤：去动荡的远方。

LỜI 2
哪怕灾殃接着灾殃，也不能叫我们颓唐，
让我们来结成朋友，我们永远有力量。

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 3
只要我还能够行走，只要我还能够张望，
只要我还能够呼吸，就一直走向前方。

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 4
就像每个青年一样，你也会遇见个姑娘，
她将和你一路前往，勇敢穿过风和浪。

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 5
你别以为到了终点，别以为风暴已不响，
快走向那伟大目标，去为祖国争荣光。

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Bản dịch tiếng Nhật:

僕らにゃ一つの仕事があるだけ
自由の国拓く仕事が一つ

ĐIỆP KHÚC
雪や風　星の飛ぶ夜も
心いつも　彼方を目指す

君と僕二人励まし合いながら
結んだ友情いつまでも続く

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

静かな夜にも心許すなよ
仕事成し遂げた栄えある日まで

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

歩ける限りを見とおす限りを
力ある限り僕らは行こう

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Bản dịch tiếng Cao-Lệ:

우리 바라는것 하나 오로지 소원은 하나
이는 내 조국의 안녕 그밖에는 없다네

ĐIỆP KHÚC
눈바람 불고 은하수 흘러도
이 밤 우린 가네 멀리 험난한 길로

우리 걸어가는 길에 시련이 겹쌓인대도
굳게 맺은 우리 우정 변함없이 지키리

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

우리 걸어갈수 있고 눈으로 볼수 있다면
숨이 지는 순간까지 앞으로만 가리라

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

그대 마음 놓지 말라 폭풍이 지나갔다고
높은 목표 향해 가며 영광 떨치게 되리

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Bài chuyển nghĩa nguyên gốc (khớp nhạc và hát được):

LỜI 1
Lòng ta hằng mong muốn điều giản đơn
Lòng ta hằng mong muốn muôn năm không sờn
Còn ngàn đời tổ quốc bền vững hơn
Lòng ta không còn chi khóc hờn

ĐIỆP KHÚC
Kìa phong tuyết nghênh ngang
Kìa ánh sao bay giữa đàng
Lời trái tim mãi hát vang
Viễn phương hành trang bước sa tràng

LỜI 2
Cùng nhau vượt gian khó đời chúng ta
Dù cho phiền ưu có mênh mông sơn hà
Thề nguyền tình bằng hữu đoàn chúng ta
Huyệt sâu ta cùng chung mái nhà

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 3
Tận khi đời ta vẫn còn khỏe chân
Tận khi đời ta mắt tinh anh vô ngần
Tận ngày còn nhịp thở cùng quốc dân
Tiền phương ta đồng tâm hướng gần

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 4
Tựa bao người qua mỗi ngày mới sang
Một khi tình yêu tới trao ai tim vàng
Tràn đầy bầu nhiệt huyết vượt trái ngang
Cuồng phong sau cùng thôi sẽ tàn

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

LỜI 5
Đừng nên cuồng ngôn tưởng lời hát xong
Là mây mù tan chói chang ban mai hồng
Đoàn quần hùng quật khởi cùng tiến công
Ngày vinh quang chờ ai hóa rồng

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Câu 2 lời 3: cần chỉnh sửa tiếp bằng cách thay cụm “vô ngần” bằng hai chữ có cấu trúc âm vị “ngang + huyền vần -âng” diễn nghĩa khái niệm “vẫn còn”.
Câu 4 lời 3: cần chỉnh sửa tiếp bằng cách thay cụm “hướng gần” bằng hai chữ có cấu trúc “sắc + huyền vần -ân” diễn nghĩa khái niệm “tiến về (hướng nào đó)”.
Câu 3-4 lời 5: cần chỉnh sửa tiếp với vần “-ông” ớ cuối câu diễn nghĩa cho câu “sẵn sàng cho mục tiêu vĩ đại” và “vinh quang sẽ tìm tới”.

English songlation suggested by Nemo:

We just need one thing that simple
We just need one thing that possible
Motherland we will not forgo
And nothing else that we know

ĐIỆP KHÚC
Look at snow and wind
Nightfly stars over wings
My heart is asking
faraway distance we sing

We shall get over all hardship
Throughout the blues that we all keep
There may be end to our friendship
But only when we gossip

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Until the day my legs can walk,
Until the day my eyes can stalk,
Until the day my breathe can work
Then I will just step forward

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Of all the people you may see
Your true love one day will come trust me
And you two will stay storm will flee
Bravely strong that you should be

LẶP LẠI ĐIỆP KHÚC

Don’t imagine after your songs
That all the thunderstorms will be gone
Be ready for the great aim born
And glory will find you all