Катюша – Thuần-Nhi ca – Catherine

Bài hát “Thuần-Nhi ca” (Катюша) thuộc thể loại trữ tình âm hưởng dân ca và có tính chất hành khúc do Matvei Isaakovich Blanter phổ nhạc (27/11/1938) từ thơ Mikhail Vasilyevich Isakovsky viết trong thời bình nhưng lại được phổ biến rộng rãi trong chiến tranh.

Nội dung bài hát với ngôn từ êm dịu nói về nỗi nhớ nhung của một người con gái tên là Thuần-Nhi đang chờ đợi người thương của mình còn đang phục vụ trong quân ngũ. Tên bài hát Katyusha (phiên âm latin của Катюша) bắt nguồn từ tên thân mật của Ekaterina theo truyền thông ở Thuyền-Nhân-Quốc (Russia).

Có một vài nhà phê bình cho rằng bài hát “Thuần-Nhi ca” không phải là tác phẩm hoàn chỉnh của Matvei Isaakovich Blanter, vì giai điệu tương tự như vậy đã được Igor Fyodorovich Stravinsky sử dụng trong vở nhạc kịch “Mavra” vào năm 1922, và sau đó sửa lại để đưa vào vở “Chanson Russe” vào năm 1937.

Bài hát có mối liên hệ với biệt danh của dàn hỏa tiễn BM-13 cũng hết sức nổi tiếng của Hồng quân Hội-Liên trong đệ nhị thế chiến (còn gọi là “Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại”). Giai điệu bài hát cũng đặc biệt trở thành cảm hứng cho một bài hát cách mạng ở Ấu-Ngưu-Quốc (Italy).

Bản chuyển nghĩa nguyên gốc (khớp nhạc và hát được) của Thiện Duyên thực hiện theo nguyên tắc chính niệm ca từ. Hoàn thành lần đầu ngày 19/08/2021 và chỉnh lí lần cuối ngày 19/08/2021.

Lời gốc

Расцветали яблони и груши，
Поплыли туманы над рекой;
Выходила на берег Катюша,
На высокий берег, на крутой.

Выходила,песню заводила
Про степного,
сизого орла, Про того, которого любила,
Про того, чьи письма берегла.

Ой,ты песня, песенка девичья,
Ты лети за ясным солнцем вслед,
И бойцу на дальнем пограничье
От Катюши передай привет.

Пусть он вспомнит девушку простую,
Пусть услышит, как она поёт,
Пусть он землю бережёт родную,
А любовь Катюша сбережёт.

English meaning translation by Ciao:

LỜI 1
Apple and pear trees were blooming,
With mists over the rivers floating.
Katyusha went ashore steeply,
Singing on the river bank merrily.

LỜI 2
Her song has been amazing,
Of eagles over steppes flying,
And of her sweetheart there,
Whose letters are kept with care.

LỜI 3
Now the girl’s melody so fine,
Flies with the bright sunshine,
To the soldier near the border,
With Katyusha’s sincere ardor.

LỜI 4
The young soldier on the border,
Thinks of her with feeling tender;
He valiantly defends motherland,
With Katyusha’s true love grand.

English singable translation by 10 Songs of Victory

LỜI 1
As the morning mist over the river
Fills the blooming orchards far and wide
And the trees with a morning chill still quiver,
Catherine walks out to the riverside.
(lặp lại 2 câu cuối)

LỜI 2
She comes singing songs about an eagle
Soaring proudly in the sky above
And the one in the service of his people
Whom young Catherine genuinely loves.
(lặp lại 2 câu cuối)

LỜI 3
May her songs fly over the valley
Rising high to ring out loud and clear.
May they follow her letters she can’t tally
To that soldier on the far frontier.

LỜI 4
He will see her standing by the water.
He will hear her songs from up above.
As he keeps vigil to protect our borders,
His sweet Catherine will preserve their love.

LẶP LẠI LỜI 1

Bản dịch phóng tác của Phạm Tuyên:

LỜI 1
Dòng sông xưa rừng táo trắng hoa nở đôi bờ
Lặng lờ trôi mặt nước đã loang sương mờ.
Kìa thấp thoáng bóng ai đó chính Kachiusa
Giữa trời mây bên sông lộng gió chan hòa
(lặp lại 2 câu cuối)

LỜI 2
Gửi về ai lời hát thiết tha từ xóm làng,
Từ bờ sông gửi tới cánh chim đại bàng.
Người chiến sĩ biên cương có hay chăng tấm lòng
Chốn làng quê có ai ngày nhớ đêm mong
(lặp lại 2 câu cuối)

LỜI 3
Lời ân ái hãy chắp cánh bay về phương trời,
Về rừng dương, về nơi biên cương xa vời.
Người chiến sĩ biên cương nghe chăng từ quê nhà
Khúc tình ca thiết tha của Kachiusa
Người chiến sĩ biên cương nghe chăng từ quê nhà
(lặp lại 2 câu cuối)

Lời 4
Để anh nhớ người thiếu nữ anh hằng mong chờ
Để được nghe từng tiếng hát nơi quê nhà
Vì đất nước thân yêu anh ra đi giữ gìn
Kachiusa vẫn chung thủy với mối tình
(lặp lại 2 câu cuối)

LẶP LẠI LỜI 1

Bản dịch phóng tác của Nguyễn Anh Cường (thông qua nghĩa tiếng Pháp):

Đào vừa ra hoa cành lá gió đưa vầng trăng tà
Ngoài bờ sông màn sương trắng buông lững lờ
Kìa bến sông thoáng bóng ai in trên làn sương mờ
Cất cao lời ca làm rung cỏ cây ven bờ
Lời hát trong phút giây bay qua làn sương mờ
Biết chăng chàng hỡi tình Ka chiu sa đang chờ.

Ngày này năm xưa chàng đã ra đi miền biên thùy
Vì quê hương dù mấy khó nguy không sờn
Này hỡi ai nhắn cho ta mấy câu về phương trời
Đến tay người yêu rằng ta nhớ thương đêm ngày
Rằng chớ quên duyên xưa ở bên dòng sông này
Giữ yên làng quê tình Ka chiu sa đang chờ.

French literal translation by Lucie C:

Pommiers et poiriers en fleur étaient beaux,
Le brouillard flottait au-dessus de la rivière.
Katusha a gravi la pente de pierres,
Et a chanté avec joie au bord de l’eau.

Son chant mélodieux résonne étonnamment,
Il parle des aigles au-dessus de la prairie,
Et de son bien-aimé là-bas, au loin parti,
Dont les lettres sont portées prudemment.

La mélodie si douce et si claire
S’envole avec les rayons de soleil,
Vers le soldat à la frontière,
Lui apportant une ardeur qui l’émerveille.

Le jeune soldat à la frontière
Pense à elle avec tendresse tous les jours.
Il défend sa patrie, vaillant et fier,
Grâce à Katusha et son grand amour.

German literal translation by Lucie C:

Apfel- und Birnbäume blühten schon,
Nebel schwebte über dem Flüsslein.
Katjuscha stieg auf den Hügel aus Stein,
Und sie sang am Ufer mit frohem Ton.

Esperanto literal translation by Ciao

Pomaj kaj piraj arboj floris,
Nebuletoj sur la riveroj deĵoris.
Katjusha alten iris al marbordo
Kaj kantis sur krutaĵo kun akordo.

Bản dịch phóng tác tiếng Trung

正當梨花開遍了天涯，河上飄著柔曼的輕紗；
喀秋莎站在那竣峭的岸上，歌聲好像明媚的春光。

姑娘唱著美妙的歌曲，她在歌唱草原的雄鷹；
她在歌唱心愛的人兒，她還藏著愛人的書信。

啊這歌聲姑娘的歌聲，跟著光明的太陽飛去吧；
去向遠方邊疆的戰士，把喀秋莎的問候傳達。

駐守邊疆年輕的戰士，心中懷念遙遠的姑娘；
勇敢戰鬥保衛祖國，喀秋莎愛情永遠屬於他

Bản chuyên nghĩa nguyễn gốc (khớp nhạc và hát được) của Thiện-Duyên (có tham khảo lời gốc, các bản dịch nghĩa tham khảo đối chiếu, cũng như bản dịch phóng tác của Phạm Tuyên & Nguyễn Anh Cường)

LỜI 1
Nhành lê bên rừng táo nở hoa từ bao giờ
Lặng lờ trôi mặt nước đã loang sương mờ.
Ngoài bến sông bước đôi chân lướt nhanh Thuần-Nhi đẹp mĩ miều
Ở bên triền cao đồi dốc dáng ai yêu kiều
(lặp lại 2 câu cuối)

LỜI 2
Lời ai ca nồng ấm thiết tha và vang lừng (Lời ai ca nồng ấm thiết tha từ thôn làng)
Về loài chim lượn khắp thảo nguyên reo mừng (Về đồng xanh màu xám cánh chim đại bàng)
Và dáng ai luyến thương đang ở nơi miền quê nào
Tín thư còn đây gìn giữ vẫn chưa phai màu
(lặp lại 2 câu cuối)

LỜI 3
Lời ca vang từ thiếu nữ nơi một phương trời
Dần bay cao cùng ánh thái dương xuân ngời
Vượt gió sương đến chinh nhân ở nơi miền biên thùy
Trái tim Thuần-Nhi nhiệt huyết hỏi thăm nhu mì
(lặp lại 2 câu cuối)

Lời 4
Để ai mong người thiếu nữ tâm hồn đơn thuần
Để được nghe lời hát vút cao vang ngần
Để vững tin những chinh nhân giữ yên miền quê mình
Vững tin Thuần-Nhi ngày đó vẫn luôn chung tình
(lặp lại 2 câu cuối)

(còn chỉnh sửa)

* Tên của nhân vật nữ chính trong bài hát có từ nguyên phù hợp nghĩa là “đơn thuần“, do đó chúng tôi đề xuất sử dụng tên tương đương trong tiếng Việt Nam là “Thuần-Nhi”. Do đó, tên bài hát sẽ trở thành “Thuần-Nhi ca” để thể hiện là bài hát nói về tâm sự của “Thuần-Nhi”.